Uit het land

Her en der in Nederland werken professionals en mensen rond kwetsbare ouders aan betere omstandigheden voor kinderen. Enkele voorbeelden van succesvolle projecten.

Rotterdam: Stevige Start temt de risico’s

Zuidoost-Brabant: Veilige Start voor het ongeboren kind

Landelijk: ‘Oplettende derde’ kan naar Veilig Thuis

Tilburg/Waalwijk: Voorbereiding met oefenpop en babyroute

Stevige Start temt de risico’s

In Rotterdam worden jaarlijks 8.000 kinderen geboren. Hiervan hebben er 1.300 een te laag geboortegewicht of zijn te vroeg geboren. Zij hebben sneller te maken met ontwikkelingsachterstanden of gedragsproblemen. Niet alleen medische redenen spelen mee, ook sociale, zoals stress en armoede.

Het programma Stevige Start in Rotterdam richt zich op die risicofactoren. Wanneer die verbeteren, heeft het kind een betere start van zijn leven. Het programma richt zich op kinderen van negen maanden vóór de geboorte tot hun vierde jaar. Het idee is dat problemen in een vroegtijdig stadium worden gesignaleerd, liefst vóórdat het problemen zijn. Het medische en sociale domein werken nauw samen in dit project.

Meetinstrumenten

Stevige Start is een ‘drietrapsraket’ die zich richt op voorlichting, signalering en maatwerk. Voorlichting richt zich op zwangerschap en anticonceptie. Op scholen en bij jeugdhulp is steeds meer aandacht over zwangerschap en anticonceptie; die komt nu in kaart. Professionals worden getraind in gesprekstechnieken die telkens afgestemd zijn op de ouder.

Voor signalering is inzicht in de risicofactoren nodig. Daarvoor zijn alle meetinstrumenten van de verschillende partners in kaart gebracht. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is een belangrijke partner. Hier zitten experts in het bovenhalen van informatie, zij hebben frequent contact met (potentiële) ouders en kunnen in een vroeg stadium zaken signaleren.

Kotercafé

Op vele manieren wordt het contact gezocht met kwetsbare ouders: van een kotercafé en een kinderwensspreekuur tot de projecten Moedermentor en Moeders van Rotterdam. Moedermentoren zijn vrijwilligers die kwetsbare moeders ondersteunen. Moeders van Rotterdam staan kwetsbare moeders bij door zaken op orde te brengen, zoals huishouden en financiën, en structuur te creëren.

Veilige Start voor het ongeboren kind

Alle ouders willen het beste voor hun baby. Een verstandelijke beperking, psychiatrische problematiek of een verslaving kunnen het hen al vóór de geboorte moeilijk maken om goed voor hun baby te zorgen. Het project ‘Veilige Start’ in de jeugdzorgregio Zuidoost-Brabant heeft een werkwijze om veiligheid te brengen in situaties waar grote zorgen bestaan.

In de ideale veilige baarmoeder ontwikkelt de baby zich zonder stress, drugs en alcohol, totdat hij geboren wordt en zich kan gaan hechten aan de ouders. Helaas is dit niet altijd het geval. Veilige Start wil er alles aan hebben gedaan om dan de kansen voor de moeder om voor de baby te zorgen maximaal te benutten.

Focus op goede dingen

Het project richt zich op zwangere moeders waarover zorgen bestaan en die niet vrijwillig in de hulpverlening terechtkomen. Eén van de belangrijkste doelen van het project is het voorkomen dat baby’s direct na de geboorte uit huis worden geplaatst. Samen met moeder en vader en voor hen belangrijke personen, wordt gewerkt aan veiligheid. Er wordt een ingang gecreëerd om het over zorgen en risico’s te hebben. Tegelijkertijd komt de focus op wat er wél goed gaat en hoe dat vergroot en versterkt kan worden.

Het project zoekt de samenwerking met alle andere partners die met deze groep werken. De regio Zuidoost-Brabant heeft het project de opdracht gegeven om met deze partners tot een convenant te komen.

Veilige Start is gebaseerd op Signs of Safety.

‘Voorportaal van mijn werk’

“Kansen in Kwetsbaarheid is een project van de William Schrikker Groep. Een deelproject daarvan is Veilige Start, dat in Zuidoost-Brabant is gestart. Met dit project als ketenpartner is een mooie samenwerking ontstaan. Veilige Start is een voorportaal van mijn werk. Veel moeders komen bij ons terecht. Het is leerzaam om te horen hoe WSG deze doelgroep in beeld krijgt.”

Mariska van Reekum, Gezinsbegeleidster, Philadelphia Tilburg

‘Oplettende derde’ kan naar Veilig Thuis

Heeft u een vermoeden van kwetsbaar ouderschap en zwangerschap of kindermishandeling? Neem dan contact op met ‘Veilig Thuis’. De organisatie ‘Veilig Thuis’ speelt een belangrijke rol in het oppakken van zorgelijke signalen.

Sommige kinderen groeien op in situaties waarin verwaarlozing, huiselijk geweld, emotionele problematiek of verslaving een rol speelt. Deze situaties leiden bijvoorbeeld tot lichamelijke mishandelingen van en impulsdoorbraken, frustratie of hechtingsproblematiek bij kinderen.

Voor zulke problemen kunnen zorgprofessionals ‘Veilig Thuis’ benaderen. Zij kunnen bij de vertrouwensartsen van ‘Veilig Thuis’ terecht voor advies en overleg.

Oplettende derde

Meestal komen signalen van huiselijk geweld bij ‘Veilig Thuis’ terecht via ziekenhuizen of politie. Daar wordt gekeken naar de oorzaak van het geweld. Wat zit erachter? Deze kinderen zijn afhankelijk van de oplettende derde die aandacht heeft en vraagt voor de zorgelijke opvoedsituatie. Daarom heeft ‘Veilig Thuis’ behalve oplettende buren en docenten ook de hulpverlening hard nodig.

Regie essentieel

‘Veilig Thuis’ vraagt zorgprofessionals om een ruime blik en een proactieve houding: kijk over de grenzen van je eigen instelling, alleen door samenwerking komt de keten verder. Een abortusarts zou wat ‘Veilig Thuis’ betreft bijvoorbeeld samen kunnen werken met een huisarts om een volgende ongewenste zwangerschap te voorkomen. En alle goede initiatieven en organisaties die er zijn om deze kinderen uit zo’n situatie te halen, moeten met elkaar samenwerken. Regie is daarbij essentieel.

Kindermishandeling stopt niet vanzelf. Daarom is de oproep van “Veilig Thuis’: ‘Laten we ons allemaal verantwoordelijk voelen voor deze kinderen. Bij vragen of advies, bel ons!’.

Meer weten?

Voorbereiding met oefenpop en babyroute

Doen ze de baby op tijd een luier om? Gaan ze er zachtaardig mee om? De oefenpop die stichting MEE in Tilburg gebruikt, geeft potentiële ouders met een verstandelijke beperking en hun hulpverleners inzicht in hoeverre zij klaar zijn voor een baby. De ouders krijgen de pop een week in gebruik. Sensoren registeren hoe ze met de ‘baby’ omgaan.

Een ouder krijgt een sensor om de pols waarmee hij of zij over de buik van de pop kan gaan. Dan geven ze aan een handeling te gaan verrichten. Sensoren op de pop, in een luiertje en op een melkflesje, geven elke keer de handeling aan. De pop ‘voelt’ óók wanneer de omgang hardhandig is.

Denkbeeldige route

De pop is onderdeel van de ‘babyroute’. Hiermee begonnen samenwerkende partijen in 2012 in de regio Tilburg/Waalwijk. Twee consulenten nemen de potentiële ouders denkbeeldig mee langs een reeks afwegingen en acties op weg naar de geboorte. Dit kan met ouders die een kinderwens hebben maar ook die al in verwachting zijn.

Rond de ouders wordt een netwerk gevormd van professionals en mensen uit het netwerk van de ouders. Er is een trajectbegeleider ingesteld en informatie wordt tussen de artsen en hulpverleners gedeeld in Multisignaal.

Hulpmiddel zonder oordeel

De aanpak maakt het voor ouders overzichtelijk wat moet gebeuren, wat mogelijk is en vergroot zo de kans op een goede start voor het kind. De babypop is een hulpmiddel om het gesprek met de ouders te openen. Er wordt geen oordeel geveld noch geadviseerd om géén kinderen te nemen. De consulenten geven tips hoe je wél goed met een kind kunt omgaan. Uit zo’n gesprek kan dan volgen dat het (aanstaande) gezin begeleiding krijgt.