4 x Kennis maken
Wat is The Oslo Brand Management model? Waarom is Holland City kansrijk voor citymarketing organisaties? Wat kunnen we leren van Senior Smart Living? En: kijken we naar de stad als een ‘Shop of brands’ of een ‘Brand of Shops’?
Marit Hovik Hartmann over Oslo
Jos Vranken over Holland City
Kitty Koelemeijer
over retail en citymarketing
Alex Sievers over Seniorenstad
‘Gemeenten: investeer in de realiteit’
In november 2015 won Oslo de ‘Place Brand of the year’. Marit Horvik is directeur Communicatie en Marketing van Oslo Business Region. In een aanstekelijk en inspirerend verhaal vertelt ze over de wijze waarop Oslo zich ontwikkelt, van onbekend tot zeer bemind.
De kracht van Oslo zit ‘m niet alleen in korte lijnen en 700 betrokken stakeholders, maakt Horvik meteen maar duidelijk. Drie zaken zijn voor haar belangrijk: 1. city branding is meer dan citymarketing, 2. iemands perceptie is de realiteit en 3. zeg wat je doet in plaats van dat je een ‘standaard’ slogan hanteert die ze ook in andere steden gebruiken. Horvik: “Marketing is slechts een instrument om je merk te branden. City branding is meer dan een logo. Het is ook geen promotiecampagne of reclame. Nee, het draait simpelweg om wat je doet en hoe men je stad ervaart. Gemeenten moeten investeren in de realiteit. Het zijn niet de stadsbestuurders die het merk van hun stad definiëren, maar de inwoners en de bezoekers.”
Feedback
Keer op keer vragen Horvik en haar collega’s daarbij om (nationale en internationale) feedback. Zodoende is hen inmiddels duidelijk dat Oslo op drie punten de naam kan versterken: verhoging van de zichtbaarheid, verbetering van de perceptie van de cultuurbeleving (“We hebben 5.000 live-optredens in een jaar, maar dat hebben we nog nooit aan iemand verteld”) en een betere toegankelijkheid. “Voor een zieke toerist die geen Noors spreekt is het nu bijvoorbeeld nog te moeilijk om een arts te pakken te krijgen.”
Pionierende stad
Maar, ‘the best is yet to come’, zoals Horvik zegt. Er is geen slogan ontwikkeld, maar een zogenoemd merk-filter. Oslo wil een jonge pionierende stad zijn, ’s werelds favoriete compacte stad. Het zijn een paar woorden, die uitsluitend waarde krijgen door de bijbehorende daden. De Noorse hoofdstad is flink op weg.
OPBRENGSTMETER
Marjan van Duijn – gemeente Leiden
‘Dat idee van dat filter klinkt eenvoudig, maar je moet er maar opkomen.'
8
‘Kijk ook naar wat je samen kunt zijn’
Nederland zal dit jaar meer dan vijftien miljoen buitenlandse toeristen ontvangen. In 2020 zullen dat er meer dan zestien miljoen zijn. Jos Vranken, directeur van NBTC Holland Marketing, zegt dan ook dat we in een groeisector werken die prachtige perspectieven heeft.
“Onze kracht zit in het compacte, de kleinschaligheid”, beweert Vranken. “Nu gaat het erom
dat je keuzes maakt. Wie ben je, waarvoor sta je als stad? Verdiep daarbij de bestaande zaken waarmee je succes hebt en introduceer ook nieuwe manieren om mensen naar je gemeente
te trekken.” Daarmee word je een waardevolle samenwerkingspartner voor wat volgens hem dé manier is om je te profileren: “Zorg ervoor dat je deel bent van een sterk geheel.”
Nederland is een grote stad
Als gemeente ben je vrijwel altijd te klein om in je eentje een toerist jouw kant op te krijgen.
En dus: denk niet alleen na over wat je zelf bent, maar kijk ook naar wat je samen kunt zijn.
Dat kan door ‘verhaallijnen’ te maken, stelt Vranken. “Denk bijvoorbeeld aan thema’s zoals
de bevrijdingsroute of ‘Nederland: Vincent van Gogh-land’.” Vranken benadrukt dat de verhaallijnen uiteraard wel geloofwaardig moeten zijn.
Toeristen kunnen Nederland daardoor beleven, een bezoek moet een ‘customer journey’ zijn. “We positioneren Nederland internationaal als een grote stad. Maar in Londen proef je per
wijk een andere sfeer. Zo moeten we dat als Nederland ook uitstralen: Rotterdam is rauw,
Den Haag is koninklijk en Eindhoven is technisch.”
Nudging
Vranken ziet niet alleen kansen, maar ook gevaren. Meer toeristen zijn leuk, maar hun aanwezigheid mag het leefgenot van de lokale bewoners niet negatief beïnvloeden. Neem daarom de gemeente mee in de plannen; daardoor ontstaat draagvlak. En doe aan ‘nudging’, letterlijk en figuurlijk het sturen van de consument in de richting die je wilt, adviseert hij.
“Ook belangrijk is dat je niet stopt met investeren in iets waarin je gelooft. De stroom mensen die Giethoorn jaarlijks ontvangt was er ook niet binnen een paar jaar.”
OPBRENGSTMETER
Annemarie Guijt – gemeente Katwijk
‘Verfrissend om marketing niet alleen vanuit lokaal gezichtspunt te bekijken, maar ook vanuit een helikopterview.’
8
‘Maak die customer journey’
Ga voor goede citymarketing terug naar de Oude Grieken. Naar de tijd van de agora, waar mensen samenkwamen voor handel, politiek en dagelijkse gesprekken. Dat stelt Kitty Koelemeijer, professor Marketing aan de
Nyenrode Business Universiteit.
Koelemeijer meent met de verwijzing naar de Griekse ontmoetingsplaatsen het antwoord te hebben op het verdwijnen van winkelketens uit het straatbeeld van veel steden. Door webshops gaan deze ketens momenteel één voor één over de kop. Er ontstaan gaten in de winkelgebieden. Heen en weer schuiven van winkels is niet het antwoord, stelt Koelemeijer. Deze gebieden moeten weer meer functie krijgen dan louter voor aankopen. Ze moeten een verhaal vertellen.
Trekpleisters
“Op de Griekse agora kwamen mannen en vrouw samen voor handel en om het hele leven te bespreken”, legt Koelemeijer uit. “Nu zie je dat ook bij de grote ‘malls’ die verschijnen, zoals de Markthal in Rotterdam. Dat is een hoorn des overvloeds, met goede producten, plaatsen voor ontmoeting en beleving. Dat zijn trekpleisters.”
Zo zouden steden ook weer moeten zijn, stelt Koelemeijer. Die zouden weer een ‘agglomeratie-effect’ moeten hebben. “Je hebt heel verschillende soorten klanten, maar wat is nou de identiteit van je stad? Breng dat in kaart. Maak die ‘customer journey’: wat komen mensen doen in je stad?”
Verder denken
Dat is geen opdracht voor projectontwikkelaars, of de gemeente, maar voor de hele stad. De overheid zou bewoners en bedrijven bij elkaar moeten brengen, om zo de brede discussie aan te gaan. Koelemeijer: “Kijk naar de Zuidas. Daarop komen vanzelf winkeltjes en shops af die ontdekken dat hier veel mensen samenkomen. De citymarketeers moeten verder denken dan een event. De gemeente moet naar het grote verhaal kijken en bewoners en bedrijven faciliteren. Hieruit moet een consistent geheel komen.”
OPBRENGSTMETER
Bauke Schut – gemeente Stichtse Vecht
‘Kitty maakt mooi de verbinding met concepten die normaal los van elkaar worden gezien, zoals de customer journey. Dat zet aan tot nadenken.’
8
Seniorensteden? Een kwestie van tijd!
De seniorensteden komen eraan! Niet zo groot als in de VS, maar het
idee heeft de hoon overleefd. De noodzaak is er, stelt Alex Sievers van
Beyond Now. “Maar ermee te koop lopen, dat doen gemeenten nog niet.”
Twaalf jaar geleden kwam Sievers al met het idee van een ‘seniorenstad’. Het idee was een
wijk die voldoet aan de wensen en kernwaarden van senioren. Met als achterliggend doel: beperking van de zorg en de zorgkosten. Mensen blijven in zo’n wijk immers langer actief, genieten van hun welzijn in de buurt en kunnen langer zelfstandig wonen in hun aangepaste woningen.
Hek en slagboom
Het idee werd in Nederland destijds weggehoond. Dat wordt een bejaardenghetto met een hek eromheen, was de vrees. Een belachelijk idee, werd ook gezegd: ‘Want niemand wil graag oud worden’. Terwijl ouderen zelf wel degelijk interesse toonden, herinnert Sievers zich.
De tijd was nog niet rijp, analyseert hij nu. “De urgentie was niet hoog genoeg.” Maar inmiddels heeft de vergrijzing toegeslagen en is de stijging van zorgkosten een hot item. Sievers: “Nu heeft iedereen het over ‘participatie’ en ‘nabuurschap’. Onze huidige kijk op zorg en welzijn sluit daar bij aan. Want zorginstellingen komen steeds vaker in de problemen.”
Seniorenbuurtje
Schiedam gaat nu een seniorenbuurtje met negentig woningen bouwen. Ook van elders
komt interesse. “Die belangstelling zal toenemen”, voorspelt Sievers. “Er komen steeds meer ouderen die zich geen 65 voelen en actief willen blijven. Maar een vanzelfsprekendheid om daar iets mee te doen? Nee, die is er nog niet.”
Seniorensteden als Sun City in de VS, die ook meteen een flinke omvang hebben (van 45.000 tot 115.000 mensen), zijn meteen aantrekkelijk voor allerlei relevante beroepsgroepen. Sievers: “Zoals voor cardiologen en artsen met Alzheimer als specialisme. Ik snap dat een wethouder van een stad als Amsterdam graag jonge, creatieve mensen wil, maar andere gemeenten zullen ontdekken dat met senioren ook zeker geld is te verdienen.”
OPBRENGSTMETER
Ruurt van der Wel – gemeente Bergen op Zoom
‘Het idee van senior smart living is goed, maar wij hebben gekozen voor een identiteit waarbij focus op één groep niet past, dus in die zin bevestigt Alex’ inzicht wel onze keuze.’
5