Aan tafel over het Pesthuis

Gastvrouwen van deze bijzondere Leiden aan Tafel zijn Wendy Gieben en Willemijn de Boer, beiden van ANNA Vastgoed en Cultuur. Zij hebben vanaf begin 2019 het Pesthuis van het Rijksvastgoed Bedrijf in tijdelijk beheer gekregen. ANNA Vastgoed beheert meerdere historische panden en het is haar doel om partijen te verbinden met vastgoed als platform. Hoe? Door cultureel te programmeren, kwartier te maken. Voor het Pesthuis bestaat er een Biedboek dat partijen heeft uitgenodigd een plan te ontwerpen voor de lange termijn. Dat staat los van de vraag van vanavond: kunnen we met elkaar een eerste schets maken voor de tijdelijke invulling van het prachtige pand?

Spelregels
Natuurlijk kan dat. Een eerste rondleiding door het pikkedonker zorgt ervoor dat de creatieve ideeën als vanzelf opborrelen. Wat een ruimte, wat een sfeer, wat een fantastische binnenplaats. Tegelijkertijd zijn ook de beperkingen van het pand merkbaar: er is nauwelijks elektra, geen centrale verwarming en geen gas om op te koken. Maar in de beperking schuilt de kracht, toch? Terug in de warme opkamer zijn de gasten nieuwsgierig naar de randvoorwaarden. Die zijn helder: er moet voor elke activiteit een vergunning worden aangevraagd, de brandveiligheid moet gegarandeerd zijn en de relatie met de direct-omwonenden moet goed blijven. Niet-commerciële partijen kunnen vervolgens tegen een zeer laag tarief de ruimtes huren, en zijn verder zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de culturele activiteit.

Toon zetten
De gasten zijn enthousiast, maar zoeken ook naar de meerwaarde voor hun eigen instelling. Wat een eens-in-je-leven-kans dit ook is, het vraagt een behoorlijke investering. En wat levert het hen op de lange termijn op? Een mogelijke insteek is om het tijdelijke Pesthuis te zien als een proeftuin voor de invulling van het Pesthuis op de lange termijn: een broedplaats van kunst en kennis. Het is een diepgewortelde wens van de stad en de culturele instellingen om die twee pijlers meer met elkaar te verbinden, maar hoe dat vorm te geven, is nog altijd een zoektocht. Dit is een uitgelezen kans om te experimenteren met spannende cross-overs tussen beeldende kunst, podiumkunsten en wetenschap. De eerste concrete ideeën liggen al snel op tafel. Belangrijkste uitgangspunten? Laagdrempelig, humor en open voor iedereen.

Tunnel door
Een andere kans is om te onderzoeken hoe je dit gedeelte van de stad kunt verbinden met de oude historische binnenstad. Er zijn zo’n achttienduizend mensen werkzaam op het Bio Science Park en het gros ervan vertrekt aan het eind van de dag weer naar huis. Hoe kun je hen meer verbinden aan deze locatie en de stad? Volgens de gasten kan cultuur daar een belangrijke rol in spelen. Maar het tunneltje naar dit gebied toe is voor veel bezoekers een psychologische brug te ver: je zult dus na moeten denken hoe mensen te verleiden hierheen te komen. Nieuwe horeca is volgens sommigen daarvoor onontbeerlijk, maar je kunt ook denken aan activiteiten op het gebied van sport of bijvoorbeeld een Escape Room. Anderen zeggen: dat hoeft niet, laat het maar kleinschalig blijven.

Nieuw label
Er ontspint zich een discussie over wat de verbindende factor moet zijn. Het Pesthuis heeft vanaf 1661 verschillende functies gehad. Moeten we de historie van het gebouw niet nog een keer laten herleven? Anderen vinden dat we het juist als springplank naar de toekomst moeten zien. “Het is wel fijn om een keer niet naar dode schilders en wetenschappers te kijken.” Los van deze discussie is iedereen het erover eens dat de basis moet zijn dat iedereen deelneemt vanuit zijn eigen kracht en alleen als diegene er op een bepaalde manier profijt van heeft. Grote gemene deler is het label ‘Ons Pesthuis’ (Of: ‘Krijg de Pest!’). Het mooie van dit idee is dat instellingen hun eigen publiek meenemen, en door de gezamenlijke programmering ook andere doelgroepen aanspreken.

In de markt
Sommige gasten benadrukken dat het belangrijk is om regelmaat in de programmering aan te brengen. Denk bijvoorbeeld aan een maandelijkse culturele zondag, zodat mensen weten dat er dan altijd iets gebeurt in het Pesthuis. Want mooie plannen maken prima, er moet natuurlijk wel publiek op afkomen. Daarom is het belangrijk te investeren in goede marketing. Gaan we een paar ‘parels’ exposeren die als trekpleister voor de overige activiteiten fungeren? Schuilt de kracht in het tijdelijke, in het pop-up karakter: ‘dit is je laatste kans om het Pesthuis zo te zien!’ Of zetten we allemaal iets van onze eigen marketing in? Wat het ook wordt, er moet in elk geval een website en Facebookpagina komen met de programmering.