Leestijd: 5 minuten

Het Lectoraat Opvoeden voor de Toekomst? Wat is dat precies? En wat hebben wij daaraan, in de dagelijkse praktijk van het opvoeden van kinderen? We vragen het aan Fontys-lector Maike Kooijmans, die aan de basis staat van zogenaamde ‘talentologische modellen’.

Jij bent lector Opvoeden voor de toekomst. Kan jij kort uitleggen wat dit lectoraat beoogt?

Maike: “Het lectoraat Opvoeden voor de Toekomst beoogt binnen praktijken van onderwijs en opvoeding meer nadruk te leggen op de persoonsvorming en burgerschapsvorming, en pleit ervoor welzijn en geluk van kinderen en jongeren centraal te stellen.”

Hoe doen jullie dat?

“De beweging die wij in 2018 hebben gelanceerd noemen we Talentologie, waarmee we willen afrekenen met de prestatie- en selectiecultuur in onze moderne, snel veranderende samenleving. Met onze talentologische modellen laten we zien wat er met kinderen gebeurt als er te veel nadruk ligt op de zichtbare en meetbare dimensies van hun ontwikkeling (hoe ze zich gedragen en wat ze presteren), en hoe ze meer tot bloei kunnen komen als ze positieve emoties ervaren, het gevoel hebben erbij te horen en kunnen aspireren.”

En als je dat concreter maakt?

“Concreet betekent dit dat we o.a. onderzoek doen naar de waarde van kunst, cultuur en sport voor de ontwikkeling van een veerkrachtige identiteit van kinderen en jongeren. Ook doen we onderzoek naar de impact van de virtuele wereld (als relatief nieuwe leefwereld) op de identiteitsontwikkeling van jeugdigen en proberen we (al dan niet professionele) opvoeders te ondersteunen bij opvoedvraagstukken die hiermee te maken hebben.”

Kan jij een recent voorbeeld geven van waar jullie je mee bezighouden?

“Momenteel voeren we bijvoorbeeld een landelijke studie uit naar de betekenis van vechtsport bij kwetsbare jongeren. Ook hebben we recent een documentaire gemaakt over de waarde van muziek voor de identiteitsontwikkeling van jongeren met als titel: LOOP, hoe muziek het verschil maakt). Nu, in coronatijd zijn we in Regio Hart van Brabant in gesprek met kinderen en jongeren over hoe het met hen gaat, en hoe zij denken uit de crisis te kunnen komen en waar ze over dromen na corona. We geven hen een stem door hun verhalen op te halen met een ‘kinderrechtentour’.”

Wat is daarvan de maatschappelijke relevantie?

“De maatschappelijke relevantie van dit onderzoek is groot omdat we een grondige onderbouwing nodig hebben om instituties voor onderwijs en opvoeding te kunnen hervormen. De talentologie wordt door onderzoek verrijkt en aangescherpt en vertaald naar nieuwe opvoedprogramma’s.”

Wat zie jij in jouw positie van lector als belangrijkste uitdaging met het oog op de toekomst van het opvoeden? En welke stappen ga jij nemen om die uitdaging het hoofd te bieden?

“In mijn positie als lector kan ik aanjager zijn van deze talentologische hervorming en ambassadeurschap stimuleren bij de nieuwe generatie HBO-pedagogen. De komende vier jaar gaan we recente inzichten nog meer concreet toepassen in het jeugddomein.”

Dit congres beoogt even los van de waan van de dag te komen en na te denken over waartoe we eigenlijk opvoeden. Waarom is het belangrijk voor ons als ‘opvoedprofessionals’ om dat zo nu en dan te doen?

“Ook wij als opvoedprofessionals zijn onderdeel van diezelfde prestatiemaatschappij, die een oververmoeide samenleving dreigt te worden. Congressen als Raising the Future helpen om even los te komen van de dagelijkse druk om te presteren/produceren. Het is zo belangrijk om je regelmatig op te laden, om je te laten verwonderen, om andere inzichten te horen, andere mensen, meningen en perspectieven te ontmoeten. Daar groeien we als mens en als professional van. Voor onze ontwikkeling geldt wat dat betreft hetzelfde als voor kinderen en jongeren.”

Wat zou jij vanuit jouw positie bezoekers van Raising the Future willen meegeven in hun zoektocht naar antwoorden op die grote vraag: waartoe voeden we onze kinderen op en wat hebben zij nodig om de toekomst aan te kunnen?

“Ik zou het willen uitdrukken met deze hartenkreet: Verbind je, verwonder je en durf te spelen!”