Dáárom voorbij het bekende!

‘Voorbij het bekende’: wat verstaan we daar eigenlijk onder? Waarom hebben we zo’n attitude juist nu keihard nodig? En wat levert dat dan op? Drie inspirerende verhalen van personen die weten hoe het is om 'voorbij het bekende' te gaan.

_DSC4345.jpg

André Kuipers: arts, astronaut, voorvechter van duurzaamheid:

‘De aarde moet weer in evenwicht komen’

Als er één man is die ‘voorbij het bekende’ ging, is het André Kuipers wel. Tweemaal werd hij de ruimte in gelanceerd. Wat hij op 223 kilometer hoogte zag, zette hem met beide voeten op de aarde. “Vanuit de lucht zie je pas hoe kwetsbaar de aarde is.”

Droom, denk, doe en durf

“Voor bijzondere ontdekkingen en innovaties heb je vier soorten mensen nodig: de dromers, de denkers, de doeners en de durfallen. Zonder dromers geen gekke ideeën, zonder denkers geen wetenschap, zonder doeners geen techniek, zonder durfallen geen eerste raketlancering. Dat geldt voor ons ruimteprogramma, voor ondernemingen en innovaties. Dus zoek de ander op, geef de dromer de ruimte en zorg dat in je team die ‘4 D’s’ vertegenwoordigd zijn. Verken samen het onbekende.”

_DSC4365.jpg
_DSC4335.jpg

Nobelprijs voor de vrede

“Een van de bijzondere aspecten van het internationale ruimtevaartprogramma is de samenwerking van landen die op aarde niet bepaald vrienden zijn. Het ‘International Spacestation’ meet zo’n tachtig bij honderd meter en is opgebouwd uit Russische, Amerikaanse, Canadese en Japanse onderdelen. Veel techniek komt uit Nederland. Nog veel meer landen zijn betrokken, op allerlei plekken in de wereld zijn vluchtleiding teams, samen voer je operationele taken uit. Wat mij betreft is het Nobelprijs voor de vrede zeker waard.”

De mens als plaag

“We zijn met veel te veel, de mensheid is een plaag. En dan groeien we ook nog dagelijks met zo’n tweehonderdduizend personen. De aarde moet weer in evenwicht komen. Ik geloof dat het kan, ondanks wat ik heb gezien. Ik geloof in jonge mensen met briljante ideeën. Ik geloof in de wetenschap, niet in onderbuikgevoelens. Maar we moeten wel een beetje opschieten. Met nieuwe technologieën, een andere energievoorziening, met voedseltechnologie. Want met al die mensen is de voedselproductie een steeds nijpender probleem. Maar we gaan straks voedsel printen, ik weet het zeker. Tot die tijd: eet vooral minder vlees.”

Aarde is magnifiek maar kwetsbaar

“Vanuit de ruimte is het uitzicht magnifiek. Je ziet alles heel helder, ook met een snelheid van 28.000 kilometer per uur. Maar je realiseert je meteen hoe kwetsbaar de aarde is. De ontbossingen in de Amazone, Madagaskar en Sumatra, de overbevissing door duizenden vissersboten op de oceanen die steeds verder uit de kust moeten om nog vis te vinden, verdwijnende gletsjers, verwoestijning in India, luchtvervuiling in Beijing, overstromingen in de Delta’s. Het is goed mis op aarde. Er wordt roofbouw gepleegd en de aarde krijgt geen tijd om te herstellen.”

Femke Halsema, dagvoorzitter, auteur en programmamaker:

‘We moeten allemaal kleiner gaan wonen’

Hoe kan je mensen ertoe verleiden kleiner te gaan wonen, zonder hun gevoel van welvaart en welbevinden aan te tasten? Volgens Femke Halsema is dat waar het de komende jaren op aan komt. Dat vraagt erom dat we bij elkaar gaan zitten en samen aan oplossingen werken, stelt zij.

Jocko Rensen, de ‘vloggende wethouder’ volkshuisvesting uit Houten:

‘Ik ben altijd op expeditie’

Jocko Rensen, wethouder volkshuisvesting in Houten, wordt ook wel ‘de vloggende wethouder’ genoemd. Bijzondere gebeurtenissen of spraakmakende ontmoetingen legt hij vast met zijn mobiele telefoon. Daarna slingert hij ze in blogvorm de wereld in. “En ik nodig iedereen uit daar vervolgens iets van te vinden.”

_DSC4194_Jocko.jpg

Op zoek naar nieuwe wegen

“Als wethouder ben ik altijd op zoek naar het onbekende. Zou ik dat niet doen, dan zou ik louter doen wat ik altijd al deed. Terwijl allerlei prangende maatschappelijke vraagstukken juist om vernieuwing en innovatieve oplossingen vragen. Als bestuurder moet je jouw verantwoordelijkheid nemen. En dat vraagt in mijn optiek om een permanente expeditie. Op zoek naar nieuwe wegen. Over onontgonnen paden.”

Nieuw: het zorgvraagstuk

“Kijk ik naar het terrein van de volkshuisvesting, dan constateer ik dat de basisvraagstukken nog steeds dezelfde zijn. Betaalbaarheid en duurzaamheid zijn de belangrijkste thema’s. Maar de oplossingsrichtingen komen wel dichterbij. Nieuw is echter het zorgvraagstuk. De decentralisatie van de zorg zet door en heeft grote gevolgen voor de volkshuisvesting. Dan is de vraag: gaan we wat we hebben aanpassen of gaan we nieuwe zorgconcepten ontwikkelen?”

Van macht naar invloed

“Van belang is dat we onze eigen positie als bestuurder kritisch in ogenschouw durven nemen. Gaan we als gemeente bepalen hoe het moet of gaan we aan de slag vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid? Gaan we voor macht of voor invloed? In dat laatste geval zijn we meer verbinder, vervullen we de rol van gastheer of gastvrouw en maken we als het ware de dialoog mogelijk. Daarvoor is nieuwsgierigheid nodig en een ‘open mind’. Maar daarmee komen we wel voorbij het bekende.”

Nodig: creativiteit en durf

“Natuurlijk is dat best lastig, in het huidige Thorbeckesysteem. De gemeenteraad wil dat we doelen SMART maken en wil het liefst aan de voorkant garanties op resultaat. En juist zo’n open houding maakt dat resultaat niet altijd van tevoren kwantificeerbaar is. Dat vraagt om creativiteit en veel communicatieve vaardigheden. En om durf om het anders te doen.”

In de spreekwoordelijke rugzak

“In mijn zoektochten naar maatschappelijke vernieuwing en innovatieve oplossingen draag ik een spreekwoordelijke rugzak mee. Daar zit van alles in, maar er is ook nog ruimte om er iets bij te stoppen. Tijdens mijn expedities hoop ik telkens nieuwe voeding tegen te komen om mijn route voorbij het bekende voort te kunnen zetten. Als dat lukt, maak ik daar een blog van. Zo hoop ik een dialoog in gang te zetten. Want dat is keihard nodig om de samenleving verder te brengen.”

Weten hoe Jocko Rensen blogt? Bekijk hier een voorbeeld

Voorbij het bekende, SVn Deelnemersbijeenkomst 17 november 2016