BAR Innovatie High Five (Barendrecht, Albrandswaard, Ridderkerk)

Dit is de MKB-deal

In de ondernemersgemeenten Barendracht, Albrandswaard en Ridderkerk slaan ondernemers, onderwijs en gemeenten de handen ineen om innovatie in het mkb een stap verder te brengen. Er is veel wil om te innoveren, en aan ideeën is er geen tekort. Maar door operationele drukte, gebrek aan competenties of het ontbreken van een R&D-afdeling, lukt het niet altijd om ze ten uitvoer te brengen.

Het programma ‘BAR Innovatie High Five’ verbindt ondernemersvragen aan de vele bestaande en nieuwe lokale, regionale en landelijke initiatieven. Dat gebeurt vooral door kennisdeling en slimmer samenwerken. Elkaar ontmoeten is daarbij erg belangrijk. Innovatie ontstaat namelijk vaak door ‘het organiseren van toeval’.

BAR Innovatie High Five sluit aan bij het innovatie ecosysteem van de provincie Zuid-Holland en de BAR Innovation Board. Deze board werd in 2019 opgericht en bestaat uit mkb-ondernemers, de betrokken gemeenten en diverse onderwijsinstellingen. Bij BAR-Innovatie High Five staan ondernemers aan het stuur; zij brengen hun vragen in en opperen initiatieven. De Innovation Board gaat vervolgens ‘schakelen en makelen’ en kan bijvoorbeeld projecten financieel ondersteunen. Er komt bovendien een digitaal platform waardoor ondernemers elkaar nog beter kunnen vinden.

Het project moet een vliegwiel zijn voor innovatie. Het lonkende perspectief: na drie jaar is mkb-breed de innovatiekracht versterkt en is de BAR Innovation Board een duurzaam platform dat alle 2.600 mkb-ondernemers in de BAR-gemeenten op de een of andere manier bereikt.

‘Geef jongeren, startups en innoveerders de ruimte’

‘Aan het woord: Dineke van Meeuwen (l), initiatiefnemer Loods38 en Roland van der Hoek (r), commercieel manager bij KOERS. Beiden zijn lid van de BAR Innovation Board.

Innovatie is essentieel voor de toekomstbestendigheid van elk bedrijf. Dus is het zaak daar werk van te maken, zeker in een regio die zoveel potentie heeft.

Roland van der Hoek: “Als lid van de BAR Innovation Board zie ik het als onze opdracht om andere ondernemers te prikkelen en wakker te schudden. Innovatie is namelijk keihard nodig voor de toekomstbestendigheid van elk bedrijf en dus ook voor de economische groei in onze regio. En vergeet niet, in innovatiekracht zit ook veel commerciële kracht. Klanten en potentiële samenwerkingspartners zien dat je vooruit wilt en in oplossingen denkt.”

'We creëren een omgeving waar ‘toevallige’ en inspirerende ontmoetingen tot stand kunnen komen.'

Dineke van Meeuwen: “De agrologistiek is van oudsher een dominant cluster in de BAR-gemeenten. Er zijn enkele koplopers die innoveren en robotiseren, maar vele anderen zijn traditioneler ingesteld. De toekomst van die bedrijven staat onder druk. Ik ben hier opgegroeid en na twintig jaar weer teruggekomen omdat ik de potentie van deze regio zie. Verbinding en samenwerking, dat is wat er nodig is. Elkaar op sleeptouw willen nemen, samen die innovatie op een hoger plan brengen.”

Innovatie ontstaat vaak door het organiseren van toeval. Elkaar ontmoeten is daarom een belangrijk onderdeel van de Bar Innovatie High Five.

Van der Hoek: “Met onze activiteiten creëren we een omgeving waar ‘toevallige’ en inspirerende ontmoetingen tot stand kunnen komen. Hiermee leggen we verbindingen tussen bedrijven onderling, tussen bedrijven en onderzoek & onderwijs, en tussen ondernemers uit verschillende clusters bedrijvigheid. Verbinding en ontmoeting motiveert.”

Van Meeuwen: “Idee is dat we via Loods38 startende mkb'ers uit de AGRI-Food sector aantrekken en helpen om zo goed mogelijk te landen in de Dutch Fresh Port, waar veel bedrijven uit de agro-, vers- en foodsector zitten. Het contact tussen de bedrijven van Dutch Fresh Port en de omgeving kan bovendien veel beter. Activiteiten in Loods38, een oude veilingloods, moeten daaraan bijdragen.”

Belangrijk kenmerk van de BAR-aanpak: ondernemers staan zélf aan het stuur. In de Innovation Board krijgen zij mandaat en autonomie.

Van der Hoek: “In de Innovation Board, die fungeert als de makelaar en schakelaar van BAR Innovatie High Five, is er veel ruimte voor ondernemers. De wethouder en de projectleider zijn lid, maar wij staan aan het stuur. Ze geven richting en denken mee, maar kunnen ook goed loslaten. Dat vind ik een compliment waard, want ik zie het bij andere gemeenten wel eens anders.”

Van Meeuwen: “Met een deel van de gelden van de MKB-deal gaan we mkb-ondernemers helpen om hun innovatieve en vernieuwende ideeën uit te werken. Dit krijgt waarschijnlijk de vorm van een Dragons’ Den. De Innovation Board stelt de criteria vast voor toekenning. Dit is nog in ontwikkeling, maar samenwerking met andere ondernemers en onderwijspartijen uit de BAR-gemeenten is sowieso een belangrijk criterium om voor hulp in aanmerking te komen. Ik vind het goed dat ondernemers in de Innovation Board zoveel mandaat krijgen. Zij weten namelijk wat er nodig is om de regio vooruit te helpen.”

De ‘wasstraat’ voor startups is een van de activiteiten om innovatie in de regio aan te jagen. Loods 38 moet een soort hub, een broedplek voor startups worden.

Van der Hoek: “We zijn een onboarding programma aan het ontwikkelen, geïnspireerd op het programma YES!Delft van de TU-Delft. Met deze ‘wasstraat’ helpen we startups. Zo’n startup heeft vaak een perfect innovatief of technisch product, maar heeft geen kaas gegeten van bedrijfsvoering, commercie of marketing. Ook hebben startups meestal nog geen netwerk. De ervaren ondernemer, aan wie we zo’n startup verbinden, profiteert van nieuwe technieken en kennis, zodat hij kan innoveren en versnellen. Zo profiteren beiden van het vliegwiel dat we in gang zetten, mits je goede afspraken maakt en transparant bent.”

Van Meeuwen: “In Loods38 willen we ook nadenken over de toekomst voor het voedselsysteem. Een perfecte plek, want dit stukje Nederland, de Dutch Fresh Port, is op het gebied van groente- en fruithandel de nummer één van Europa. Hier is plaats voor initiatieven gericht op vernieuwing van de sector. Mensen kunnen hier dingen proberen of testen. Loods38 biedt nu al onderdak aan een praktijkopleiding voor de sector, er is een circulaire moestuin en samen met het Lentiz (mbo) en groenondernemers uit Barendrecht wordt een leertuin aangelegd. Met de TU Delft doen we onderzoek naar hittestress.”

'Ik hoop dat hier de komende jaren een groene oase ontstaat.'

Aan ambities en wensen voor de toekomst geen gebrek. Maar dan is het wel zaak de ontwikkelingen maximaal de ruimte te geven.

Van der Hoek: “Er is bij de verschillende partijen veel energie en goodwill en alle credits voor de rol van de gemeenten, maar ik zie de overheid wel als de spreekwoordelijke beer op de weg. Soms denk ik dat de ontwikkelingen weleens te snel kunnen gaan voor overheidsinstellingen. Maar, we moeten ons niet laten kapen door wetgeving, procedures of ambtelijke processen. Al dat soort gedoe tempert het enthousiasme, de vaart gaat eruit en we verliezen innovatiekracht. De wereld verandert razendsnel. Mijn advies: ga mee in die vaart en geef jongeren, startups en innoveerders de ruimte.”

Van Meeuwen: “Ik hoop dat hier de komende jaren een groene oase ontstaat, een campus waar onderwijs en bedrijvigheid samenwerken. Waar wonen, werken, recreëren en opleiden elkaar versterken. Dat omwonenden trots worden op de bedrijvigheid en economische kracht in de regio, die nog zoveel meer biedt dan louter de AgriFood-sector.”

Over de deal

‘Iedereen zet stappen buiten z’n eigen wereld’

“Onderwijs, overheid en ondernemers moeten elkaar tegenkomen bij de spreekwoordelijke koffiehoek. Want als je elkaar tegenkomt, raak je vanzelf in gesprek. En dan gaat het al snel over de toekomst; wat heb je nodig, wat kan ik hierin betekenen, hoe kunnen we gedeelde visies verwerkelijken? Loods38 is zo’n plek van verbinding, een ontmoetingshuis, een doe-plaats. Met alle extra bedrijvigheid rondom de MKB-deal zie ik nog meer kansen. Deuren gaan open. Voor onze leerlingen is het goed dat ze zien en ervaren hoe het is om midden in de bedrijvigheid te zitten, om te pionieren. En ze komen in contact met studenten van het hoger onderwijs. Iedereen zet stappen buiten z’n eigen wereld.”

Gert Kant, voorzitter Raad van Bestuur Lentiz Onderwijsgroep